De gemeente Terneuzen is een prettige plek om te wonen, werken en te recreëren. De gemeente heeft een gunstige strategische ligging en is economisch krachtig ontwikkeld met een sterk aanbod van bedrijven. De werkgelegenheid is hoog. De grensoverschrijdende mogelijkheden worden volop benut. Er is veel ruimte voor inwoners en bezoekers. De grote opgaven van deze tijd zoals verduurzaming, een krappe arbeidsmarkt, en goede en betaalbare huizen vragen een actieve overheid. De gemeente Terneuzen werkt samen met inwoners, bedrijven en partners met ambitie en met oog voor de betrokkenen aan deze opgaven. Kunst en cultuur fungeren hierbij als bindmiddel voor de samenleving en als bron van verbeeldingskracht en creativiteit. In deze bestuurlijke samenvatting treft u de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar aan.
Nieuwe burgemeester
In april nam de gemeente afscheid van burgemeester Jan Lonink. Na 18 jaar burgemeester van Terneuzen geweest te zijn, ging hij met pensioen. Ondanks de geldende coronamaatregelen heeft hij op gepaste wijze afscheid kunnen nemen, waarbij het afscheid volledig in het teken stond van samenwerking. Op 7 mei werd burgemeester Erik van Merrienboer geïnstalleerd. Hij is tevens opvolger van Jan Lonink als voorzitter van de Veiligheidsregio Zeeland.
Samenwerking
Op het gebied van samenwerking hebben we een aantal grote stappen gezet. De Zeeuws-Vlaamse gemeenten stelden de Strategische Regiovisie vast en we werkten aan de Regiodeals. We namen een besluit over de tweede tranche van de Regiodeals en we sloten de Lokale Deal Terneuzen af. De regiodeal stimuleert en ondersteunt initiatieven die bijdragen aan een leefbaar, zelfredzaam en toekomstbestendig Zeeuws-Vlaanderen, waar inwoners trots op zijn.
De grensoverschrijdende samenwerking in het havengebied is met de oprichting van North Sea Port District verder verstevigd. Het North Sea Port District is in juni ook als NOVI-gebied aangewezen in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). NOVI-gebieden hebben grote integrale opgaven/transities.
We evalueerden het Overleg Zeeuwse Overheden (OZO) en we maakten afspraken voor de continuering van het Zeeuwse overleg en de Zeeuwse lobby naar Den Haag en Brussel. We lobbyden voor een tolvrije Westerscheldetunnel en de herverdeling van het gemeentefonds waarbij rekening gehouden zou moeten worden met specifieke Zeeuwse kenmerken.
Tot slot noemen we nog dat in het stadhuis van Terneuzen medio dit jaar een steunpunt van de Belastingdienst is geopend zodat inwoners bij een fysiek punt terecht kunnen met vragen.
Sociaal domein
Eén van de grote thema’s binnen de gemeentelijke organisatie is het sociaal domein. Enkele voorbeelden van dossiers die aan de orde kwamen:
- de bestuurlijke fusie van Intervence met Jeugdbescherming West,
- de voorbereiding op de nieuwe Wet inburgering,
- het opstellen van het uitvoeringsplan schuldhulpverlening inclusief het invoeren van vroegsignalering bij schulden,
- de transitie van de huishoudelijke hulp van Zo-net naar de Zorgbalie.
Het tekort op het sociaal domein was hoger dan vooraf verwacht door een stijging van het aantal mensen dat gebruik maakt van de voorzieningen in het sociaal domein. De kosten bij de uitvoering van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) liepen op. Ook maakten we extra kosten voor Intervence en Zo-net. We ontvingen wel een extra rijksbijdrage voor de uitvoering van de Jeugdwet.
Beleidsplan 'Iedereen aan boord in Terneuzen'
In december stelden we het beleidsplan sociaal domein Terneuzen 'Iedereen aan boord in Terneuzen' vast. Kern van dit plan is dat inwoners zelf regie hebben over hun leven en zelf aan zet zijn als het gaat om hun deelname aan de samenleving. De gemeente ondersteunt inwoners daarbij. Als de reguliere ondersteuningsvormen niet toereikend zijn, dan passen we maatwerk toe. De menselijke maat staat in onze dienstverlening centraal. Met de vaststelling van het beleidsplan en bijbehorende verordening gaven we het startschot voor een nieuwe werkwijze, en de monitoring daarop.
Dethon en aan-z
Op het gebied van gemeenschappelijke regelingen hadden we te maken met twee ontwikkelingen. Voor de samenwerking met aan-z (organisatie voor kortdurende jeugdhulp en maatschappelijke dienstverlening, welzijn en de uitvoering van de Wmo) stelde een onderzoekscommissie van de raad een rapport op met aanbevelingen om de samenwerking tussen aan-z en de gemeente beter te organiseren. In het afgelopen jaar is gestart met de implementatie van de aanbevelingen. Bij arbeidsintegratiebedrijf Dethon liepen twee onderzoeken, waarvan één zich richtte op de bedrijfscultuur en één zich richtte op mogelijke financiële misstanden in de organisatie. Na de onderzoeken werkte Dethon aan verbeteringen binnen de organisatie.
Onderwijshuisvesting
Op het gebied van onderwijshuisvesting hebben we afgelopen jaar vooral gewerkt aan de voorbereiding van een aantal grote projecten. Het uitgangspunt is dat we alle scholen meer dan energieneutraal (ENG+) bouwen. In Othene rondden we de interne verbouwing af. Voor de school in de Rivierenbuurt stelde een architect een Voorlopig Ontwerp op. Dit Voorlopig Ontwerp is onderdeel van de aanbesteding van een aannemer voor de verdere ontwerpslagen en de realisatie. Daarna doorliepen we de selectiefase van de Europese aanbesteding. In december startten we met de sloop van het voormalig schoolgebouw De Geule.
In Hoek keken we opnieuw naar de meest optimale locatie van de nieuwbouw van een Multi Functionele Accommodatie. Wij besloten de locatie in de noordwesthoek van Windlust 2 vast te leggen. Voor Westdorpe bereidden we een plan voor om de huidige school te vernieuwbouwen. Het doel is om een Integraal Kindcentrum te realiseren met daarin ook de kinderopvang.
Na besluitvorming in de raad op 17 december 2020 om in principe in te stemmen met de realisatie van nieuwe huisvesting voor het Lodewijk College (voortgezet onderwijs) op de locatie Zeldenrustlaan in 2028, zijn het afgelopen jaar de mogelijkheden onderzocht voor financiële dekking. De gemeenteraad gaf tevens aan dat bij nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen een heroverweging van de locaties hoort.
Ruimtelijke ontwikkelingen
Op het gebied van het ruimtelijk domein kenden we een aantal grote ontwikkelingen.
Totaalplan binnenstad
We stelden een totaalplan op voor de binnenstad van Terneuzen. Het totaalplan is een verhaal geworden voor en door de binnenstad. Het is een allesomvattende toekomstvisie. Het totaalplan beschrijft hoe de vernieuwing en ontwikkeling van de binnenstad vorm kan krijgen met zes samenhangende ingrepen. En in welke gebieden er kansen liggen om grote stappen te maken met de vernieuwing van de binnenstad. Eén van de vliegwiellocaties in het totaalplan voor de binnenstad is de Raadsledenbuurt. Daarnaast namen we de herinrichting van de Axelsedam op als vliegwiellocatie. Een ander onderdeel van het totaalplan is de ontwikkeling van de ABC-locatie en het Arsenaal-gebied en het flink vergroenen van de binnenstad. Tot slot is het compacter maken van het kernwinkelgebied van Terneuzen onderdeel van het totaalplan.
Wonen
We werkten aan de nieuwe regionale woonvisie. In de nieuwe woonvisie zetten wij in op toekomstbestendigheid en het aantrekkelijker en kwalitatief sterker maken van onze gemeente. De woonvisie sluit aan op de eerder vastgestelde regiovisie. Afgelopen jaar was de woningmarkt meer in beweging: huizen werden snel verkocht en de gemiddelde verkoopwaarde van een woning steeg.
Dit zagen we ook terug in de behoefte aan flexwonen. In onze gemeenten werden veel infrastructurele projecten uitgevoerd en was er sprake van economische groei. Daardoor steeg de vraag naar arbeidskrachten. Sinds april is het complex voor tijdelijke huisvesting aan de Leidinglaan in Sluiskil in gebruik. Samen met het Cube Parc Terneuzen (voormalig Philipsterrein) beschikt onze gemeente over twee grootschalige complexen die specifiek bedoeld zijn voor de tijdelijke huisvesting van internationale werknemers.
In de zomer hielden we opnieuw een gezamenlijke grootschalige controleactie op Marina Beach. Deze controle voerden we uit samen met de Belastingdienst, de Veiligheidsregio Zeeland, de politie en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Met deze controle gaan we het niet naleven van de regels tegen op deze locatie. En we geven hiermee tegelijkertijd een breder signaal af dat de overheid optreedt tegen overtredingen en misstanden. Tijdens de actie constateerden we onrechtmatige bewoning, huisvesting van arbeidsmigranten en het niet op orde hebben van de brandveiligheid. In het najaar voerden we opnieuw een controle uit. Met permanente bewoners van Marina Beach maakten we afspraken en zochten we naar oplossingen om hen elders te huisvesten.
Omgevingswet
Het Rijk stelde de invoering van de Omgevingswet opnieuw uit (tot 1 januari 2023 blijkt inmiddels). Over de financiële gevolgen van de invoering van de Omgevingswet en daarmee samenhangende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is nog veel onduidelijkheid. Voor taken die door de Omgevingswet overgaan van de Provincie Zeeland naar de gemeente, zegde het Rijk nog geen compenserende maatregelen toe. Wij ondersteunden de motie van de gemeente Moerdijk voor de kosten rondom het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Veel voorbereidingen voerden we inmiddels uit. Zo organiseerden we meerdere raadsinformatiebijeenkomsten, en bereidden besluiten voor om gereed te zijn voor invoering van de wet. En we werken hard aan de vervanging van ons softwarepakket dat het vergunningenproces moet ondersteunen. Wij verwachten dat er sprake is van een nadelig financieel effect door invoering van beide wetten. De reden hiervoor is dat legesheffing voor een aanzienlijk deel van de huidige taken vervalt en de mogelijkheden tot legesheffing door nieuwe taken beperkt zijn. De lasten nemen niet af omdat het werk nagenoeg gelijk blijft. Samen met een extern bureau maakten wij de financiële effecten inzichtelijk.
Duurzaamheid
Op het gebied van duurzaamheid zetten we een aantal grote stappen vooruit. Zo stelden we de uitvoeringsagenda voor de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 vast. Ook stelde de gemeenteraad de Transitievisie Warmte Terneuzen vast. Deze visie geeft een indicatie van mogelijk in te zetten technieken om verschillende kernen en wijken op een andere manier te verwarmen. We lieten door verschillende bureaus onderzoeken uitvoeren naar een industrieel restwarmtenet. Dit warmtenet kan mogelijk de gebouwde omgeving verwarmen.
Na het vaststellen van de structuurvisie zonne-energie verleenden we aan zes initiatieven voor zonnepanelenparken onze medewerking. De exploitanten van de parken storten jaarlijks een bijdrage in een reserve, daarmee betalen we ruimtelijke initiatieven voor duurzaamheid.
Daarnaast zetten we het project Regeling Reductie Energie (RRE) voort. Particuliere woningeigenaren konden acht verschillende energieproducten en -adviezen aanvragen inclusief RRE-subsidie via ons digitale Duurzaam Bouwloket.
We verleenden medewerking aan het faciliteren van de energietransitie voor de industrie. Zo ondersteunden we de industriële aanvraag bij het Rijk voor de bouw van tien waterstoffabrieken.
Investeren in duurzame mobiliteit gebeurde onder andere door een contract af te sluiten met een nieuwe initiatiefnemer die in de gemeente laadpalen gaat plaatsen.
Dit jaar bepaalden we tevens de strategie en bijbehorende routekaart om te komen tot een energieneutrale vastgoedportefeuille in 2040. Op 6 juli stelde de gemeenteraad de Verduurzamingsstrategie gemeentelijk vastgoed 2022-2040 vast.
Klimaatadaptatie
Begin van het jaar was er een consultatieronde voor gemeenteraadsleden over de Klimaatadaptatiestrategie Zeeland. De gemeenteraad stelde de Klimaatadaptatiestrategie in november vast. Verder verleenden we onze medewerking aan verschillende onderzoekstrajecten. Eén van deze trajecten is Aquaconnect. Hierin werken we samen met bedrijven en kennisinstituten om te onderzoeken hoe zoetwater in de gemeente herbruikbaar is.
Impact COVID-19
Op het verslagjaar was COVID-19 opnieuw van invloed. De Corona-pandemie heeft impact op de samenleving. Op economisch gebied, door onder andere de beperkende maatregelen, zijn sectoren voor grote uitdagingen komen te staan. Daarnaast zijn er maatschappelijke gevolgen. Zowel voor de jeugd als voor ouderen, heeft de crisis een grote impact. De gemeentelijke organisatie pleegde op diverse terreinen extra inzet, zowel bij het ondersteunen van ondernemers en inwoners als op het gebied van handhaving op de landelijk afgekondigde maatregelen.
Financiële uitkomsten
De grote opgaven waar we als gemeente voor gesteld staan zoals de binnenstadvisie, huisvesting voortgezet onderwijs, verduurzaming, een krappe arbeidsmarkt, en goede en betaalbare huizen vragen om een ambitieuze aanpak. Bij die opgaven hoort een stevige financiële basis. In het volgende onderdeel Financiële uitkomsten gaan wij verder in op de uitkomsten van de jaarrekening, de bestemming van het resultaat en de effecten op onze financiële positie.